سمعک یا Hearing aid به عنوان وسیله ای برای تقویت شنوایی ، سخت افزاری الکتریکیست که در زمره تجهیزات پزشکی قرار گرفته و توسط شنوایی شناس یا Audiologist تجویز می شود .
با توجه به اینکه مشکل شنوایی عارضه نوظهوری نبوده و قدمتی به اندازه عمر انسان دارد ، استفاده از هر واسطه مخروطی شکلی که می توانسته با محدود کردن صدای محیط ، صوت چشمه مورد نظر را تا عمق گوش بیمار منتقل کند به عنوان وسیله ای برای تقویت قوه شنوایی رایج بوده است . اگرچه این سازوکار در طول تاریخ پیشرفت های چشمگیری داشته و با پذیرش طراحی های تکمیلی ، هم از نظر ظاهری و هم از نظر عملکرد خود به جایگاه قابل توجهی رسیده است اما می توان استفاده از الکتریسیته و الکترومغناطیس را انقلابی بزرگ در طراحی بدنه ، نوع کارکرد و میزان بازدهی این وسایل بدانیم .
در همین رابطه نمونه هایی از قرن ۱۷ میلادی با نام Ear Trumpet یا ترومپت گوش هم اکنون نیز وجود دارند که با ساختاری اصولی برای تقویت شنوایی افراد نیازمند درست شده اند . این در حالیست که Akouphone به عنوان اولین سمعک مبتنی بر الکتریسیته و پایه گذار نمونه های امروزی ، در دهه آخر قرن نوزده و توسط میلر ریس هاچسون (Miller Reese Hutchison) اختراع شد .
تنوع در سمعک ها
در حال حاضر به دلایلی همچون تنوع بسیار زیاد قطعات اساسی سمعک ها ( مثلاً میکرفون ها ، پردازنده هایی در ابعاد و توانایی های مختلف ، ریسیورهایی همسو و متناسب با نیازهای گوناگون ) ، ورود فناوری ساخت و ترمیم سمعک هایی برای سطوح مختلف کم شنوایی ، امکان استفاده از مواد شیمیایی سازگار با پوست انسان و قالبگیری مخصوص هر بیمار ، امکان کنترل سمعک با سخت افزارهای هوشمند یا WiFi و همچنین استفاده چند منظوره از سمعک ها (مانند هندزفری تلفن همراه) ، سمعک های موجود در بازار ایران و عرضه شده توسط « سیگنال کلینیک » دارای تنوع زیادی می باشند .
به عنوان مثال عرضه محصولاتی مانند سمعک های استخوانی ، نامرئی ، داخل مجرایی و داخل گوشی که مبتی بر تکنولوژی های هوشمند ، دیجیتال ، دیجی تریم و در مواردی آنالوگ می باشند سبب شده است تا هر درخواست کننده ای با هر وضعیت مالی ، هر سطح نیاز و هر میزان کم شنوایی ، با هر اندازه حساسیت روی شکل و ظاهر این وسیله ، متناسب با سلایق ، سن و نیازمندی های گوناگون ، با هر نوع فعالیت شخصی و ملزوماتی که سمعک وی باید داشته باشد به محصول مورد نظرش دست یابد .
مخاطرات حس شنوایی
در خصوص اهمیت استفاده از سمعک ها می توان گفت که انسان به صِرف استفاده از حواس پنجگانه خود موجودی جاندار لقب گرفته که با از کار افتادن همه آن ها اگر زنده هم بماند ، در بهترین حالت پای به زندگی نباتی خود خواهد گذاشت . اگر بخواهیم به شکلی ساده کاربرد همه حس های مذکور و وجه اشتراکشان را بیان کنیم باید بگوییم که همه آن ها در راستای ایجاد ارتباط فرد با محیط پیرامونش فعالیت می کنند . در همین رابطه گاهی درگاه های تبلور و بازدهی این سامانه های بی نظیر خدادادی با مشکلاتی مواجه شده که کار سایر بخش های مرتبط با آن را نیز مختل کرده و فرد در ایجاد ارتباط با دیگران دچار مشکل می شود .
آسیب دیدن قرنیه چشم و ایجاد اختلال در بینایی ، بروز مشکلات عصبی و از کار افتادن لامسه بخشی از بدن ، ورود ضربه به سر و از کار افتادن قدرت بویایی ، اعمال شوک های روانی و ایجاد مشکلاتی اساسی در تکلّم و ده ها مورد دیگری که روزانه در محیط پیرامون خود می بینیم گواهی بر این است که مشکلات در ارتباط با حواس ما بسیار خطرناک بوده و حتی اگر بقای انسان را تهدید نکند ، باز هم مستلزم شناسایی و معالجه سریع می باشند .
گوش ، عضوی حساس بدون علائم بیماری
گوش نیز به عنوان یکی از همین اعضاء و مهمترین بخش بدن در شنوایی ، گاهی دچار مشکلاتی می شود که رسیدگی به آن ها بسیار مهم می باشد ؛ مشکلاتی که در مواردی اگر در نطفه خفه نشوند پیامدهای نامطلوبی به دنبال خواهد داشت . گوش بر خلاف چشم که با قرمز شدن ، خارش یا فعّال کردن غدد اشکی خود به ما در خصوص مشکلات به وجود آمده اخطار می دهد و یا آن را از بین می برد و یا پوست که با التهاب ، تغییر رنگ ، تورم یا درد رویداد نامطلوبی را به اطلاع ما می رساند ، عاملی هشدار دهنده نداشته و هیچ یک از ما تا بروز مشکلی جدی به کارکرد نا مطلوب آن پی نمی بریم .
اهمیت استفاده از این محصولات
با گذر از این توضیحات باید گفت که گاهی برای پیشگیری ، استراحت ، مصرف دارو و استفاده از سایر روش های درمانی که در مراحل مقدماتی استفاده می شود دیر شده و برای مقابله با مشکلات به وجود آمده نیازمند استفاده از متد یا سخت افزارهای دیگری هستیم ؛ سخت افزاری به نام سمعک که احیاء کننده قدرت شنوایی بوده و می تواند جان تازه ای به سمع افرادی با مشکلات شنودی ببخشد .
گفتیم که هدف از قرارداد سمعک بر روی گوش مددجویان تقویت قدرت شنوایی و تسهیل روند برقراری ارتباط ایشان با دیگران است . در همین رابطه افرادی که خود یا اطرافیانشان سابقه استفاده کردن از سمعک را داشته اند تا حدودی می دانند که در پی چه چیزی بوده و سمعکهای مورد نیازشان چه ویژگی هایی را دارد . این در حالیست که افرادی که به تازگی در شرف استفاده از این محصول قرار گرفته یا در پی کسب اطلاعات بیشتری درباره فاکتورهای انتخاب این کالا هستند بخش عمده مخاطبین این مطلب را تشکیل می دهند .
با توجه به این توضیحات که ارتباط مستقیمی هم با قیمت این سخت افزارها دارد ، در ادامه به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که چه عواملی در انتخاب یک سمعک موثر بوده و باید بدان توجه شود ؛ پس در ادامه نیز با ما همراه باشید .
عوامل موثر در انتخاب سمعک
آنالوگ یا دیجیتال بودن سمعک
تا پیش از ورود سامانه های دیجیتالی و هوشمند به جمع سمعک های شنوایی ، نمونه های آنالوگ آن ها تنها واسطه های بهبود شنوایی مددجویان بودند . این سمعک ها که امروزه رو به بازنشستگی و افول هستند ، به دلیل ساختار نچندان پیچیده خود دارای قیمتی ارزان نیز هستند .
همین سادگی سبب شده است تا در صورت خرابی ، اشکال به وجود آمده به سرعت پیدا شده و تعمیر گردد و همچنین به دلیل فقدان سامانه های دیجیتالی و پرمصرف ، عمر باتری در این محصولات بیشتر از نمونه های هوشمند و دیجیتالی می باشد .
به عنوان مثالی برای تفاوت مصرف انرژی ، اگرچه گوشی های تلفن همراه قدیمی نیز به نحوی دیجیتالی محسوب می شوند ، اما چنانچه مصرف باتری آن ها را با یک اسمارت فون مقایسه کنید به خوبی منظور از مصرف کمتر باتری بواسطه ساختاری ساده تر را در می یابید .
اگرچه این عوامل بسیار مطلوب و قابل توجهند اما ظاهر بزرگ این نوع سمعک با جلب توجهات بسیار ، عدم امکان تنظیم سمعک متناسب با شنوایی کم ، افزایش همه صداها از جمله نویزهای آزار دهنده و عدم کنترل خروجی سمعک که به ترومای صوتی مددجو آسیب می رساند از جمله عواملیست که سبب می شود تا امروزه کمتر کسی به سراغ این نوع سمعک برود .
در نهایت گفتنیست که دو نمونه آنالوگ و دیجیتال در مجموع دارای اجزا و سازوکاری مشابه هستند ، اما از آنجایی که نمونه های آنالوگ همه اصوات را با افزایش امواج صوتی مستمر تقویت می کنند در حالی که در نمونه های دیجیتال این امر به صورت هوشمند انجام می شود (کاهش اصوات مزاحم و تقویت صداهای مورد نیاز از جمله نوای انسان ها) ، اعضای گروه دوم دارای محبوبیت بیشتری می باشند .
وجود یا فقدان سامانه وایرلس ، قابلیت کنترل با موبایل
امروزه سخت افزارهای فراوانی وجود دارند که با سامانه بی سیم یا وایرلس فعالیت کرده ، می توانند توسط سخت افزارهای دیجیتالی هوشمند تنظیم شده و مورد استفاده قرار گیرند . چنانچه سمعکهای مورد نظر ما به این ویژگی مجهز باشند ، علاوه بر قابلیت کنترل شدن می توانند به تلویزیون های اسمارت ، پخش کننده های وایرلس موسیقی یا همین موبایل به منظور مکالمه های تلفنی وصل شده و بدین ترتیب در حکم هندرزفری یا هدفونی دائمی در گوش فرد خودنمایی کنند .
یادگیری سمعک و قدرت حذف نویز ، وزوز و سوت
یکی از جذاب ترین ویژگی های سمعک های دیجیتالی خاصیت یادگیری آن هاست ، بدین معنا که با قرار گیری در محیط های مختلف ، قدرت و حجم اصوات گوناگون را سنجیده و علاوه بر انتقال این داده ها به ادیولوژیست ، در نوبت های بعدی خود را به نحوی تنظیم می کنند که در عین انتقال بیشترین صداهای مفید و مطلوب به مددجو ، نویز و دیگر سروصداهای غیر ضروری نیز از بین بروند .
بدیهیست که صدای باد ، سوت کشیدن سمعک ، نویزی همیشگی و وزوزهای گاه و بیگاه آن هم در عمق گوش یک فرد که به ویژه در مواقع شلوغ سبب می شوند تا صدای محیط اطرافمان را نشنویم ، پدیده جالبی نیست . به همین منظور هرچه ساختار یک وسیله کمک شنوایی به حذف این عوامل کمک کرده و بتواند جهت و منبع صدا را به خوبی تشخیص دهد با سمعک بهتری روبرو هستیم .
شارژی بودن یا نبودن این محصول در کنار مصرف باتری آن
مشکل شارژ مشکلیست که نه تنها برای سمعک ، بلکه برای همه سخت افزارهای دیجیتالی قابل حمل معضل بزرگیست . بر همین اساس یا باید محصولی خریداری کنیم که بتوانیم در ازای میزان کار-ساعتی مشخص قوای از دست رفته آن را بازگردانده و یا دردسرهای تعویض باتری غیر قابل شارژش را به جان بخریم .
ویژگی های ساختاری مناسب مدد جو
به قول انگلیسی زبانان که می گویند Last But Not Least ، اگرچه این مورد در آخر ذکر می شود اما این به معنی بی اهمیت بودن آن نیست .
جنسیت ، سن ، نوع حرفه ، میزان نیاز و درگیری با سمعک ، بودجه ، تمایل به دیده شدن یا نشدن و متغیرهایی از این دست ، مجموعه عواملی هستند که شکل و ساختار کلی یک سمعک را مشخص می کنند . حال اینکه بنا به درخواست مددجو و صلاحدید ادیولوژیست ممکن است این محصول سمعکی داخل کانالی باشد یا تو صدفی .
وجود آپشن هایی کاربری نظیر ضد آب بودن
به عنوان آخرین مطلبی که در این یادداشت به آن پرداخته و در شناسایی یک سمعک خوب و مناسب کاربرد دارد می توان به افزونه یا ویژگی های تکمیلی یک سمعک اشاره کرد .
طبیعیست که برای فردی مانند یک غریق نجات که در محیطی مملو از آب کار کرده و ممکن است هر لحظه نیاز به شیرجه زدن در استخر و خیس شدن پیدا کند ، وجود محصولی غیر ضد آب تا چه حد دردسرساز بوده و همواره یک پای این فرد باید در سامانه های تعمیر این محصولات باشد .
به همین دلیل است که می گوییم وجود یک افزونه کاربردی سبب می شود تا بازدهی یک وسیله افزایش یافته و به فراخور آن هزینه های تعمیرات و نگهداریش کم شود .